Dnia 1 grudnia 2018 zmarł ks. prof. prał. Jan Chwałek, profesor nadzwyczajny i Kierownik Katedry Instrumentologii KUL, także badacz i konserwator Pozytywu szkatulnego - instrumentu muzycznego z 1 ćw. XVII w., znajdującego się w zbiorach sandomierskiego Muzeum Diecezjalnego.

Ks. prof. J. Chwałek jako pierwszy rozpoczął badania naukowe nad Pozytywem szkatulnym, który nazywał Paziem króla instrumentów. W 1974 r. opracował dokumentację konserwatorską, która zawierała 51 rysunków technicznych, 4 wykresy, 24 fotografie i 35 stron tekstu. Ukazał się też artykuł na ten temat: XVII-wieczny Pozytyw szkatulny z Diecezjalnego Muzeum w Sandomierzu, w: „Summarium”. Sprawozdania Towarzystwa Naukowego KUL nr 3 (23) za rok 1974, Lublin 1978, s. 258-269.

Sandomierski Pozytyw szkatulny (Organum mobile, portabile), czyli organy przystosowane do przenoszenia, powstał w 1 ćw. XVII w. i był używany w klasztorze Panien Benedyktynek w Sandomierzu. Nazwisko budowniczego instrumentu nie jest znane. Gabarytowo jest to najmniejszy ze znanych Pozytywów przenośnych.

W 1990 r. ks. prof. Jan Chwałek przeprowadził konserwację instrumentu, który został nastrojony wg traktatu Ad faciendam corecturam z Tabulatury Jana z Lublina (1540 r.), ma strój prawie cały ton wyższy od współcześnie obowiązującego. Instrument do dzisiaj jest czynny, jego dźwięki witają wszystkich zwiedzających ekspozycję w sali V, która znajduje się na piętrze w Domu Długosza. Ks. J. Chwałek pisał o Pozytywie szkatulnym w sposób następujący: Praktyka pokazała, że sandomierski Pozytyw wzbudza zainteresowanie słuchaczy. Najpierw sympatycznym wyglądem figlarnego pazia, a równocześnie wiekowego świadka epoki Potopu, Wiktorii Wiedeńskiej i tylu innych wydarzeń… Następnie, niewątpliwie oryginalnym językiem muzycznym, który zaskakuje nie majestatyczną potęgą dobrze ustawionego brzmienia Króla instrumentów, ale osobliwie ujmująca innością. Brzmienie Pozytywu - nieco chropawe, pozbawione rejestru basowego, jakby chłopięce - bez profesjonalnej emisji, urzeka modlitewnym spokojem Fletów, spatynowanym blaskiem delikatnie piskliwego Pryncypału i orientalnym jazgotem Cymbalika. Wprowadza swoisty nastrój, wycisza, odpręża i w posiadanie bierze słuchaczy, podczas gdy wykonawcy zmagają się z nietypową klawiaturą. (opr. U. Stępień)

 copyright © 2001 - 2022 MAGNUM Bartosz Cebula & Muzeum Diecezjalne w Sandomierzu

Godziny otwarcia:

sezon zimowy: (od 16 X do 30 IV ) od wtorku do soboty: 9.00 - 15.30
                                                                  niedziele i święta: 13.30 - 15.30 (ostatnie wejście o 15.00) 

       sezon letni: (od 1 V  do  15 X)   od wtorku do soboty: 9.00 - 16.30 

                                                                 niedziele i święta:  13.30 - 16.30 (ostatnie wejście o 16.00)